SPECI
- Wat is een SPECI?
- Verschillen tussen METARs en SPECI's
- Voorwaarden
- Ach, waarom zou je eigenlijk?
- Voorbeelden
Als je eenmaal METAR berichten kan ontcijferen, dan begrijp je ook meteen de SPECI berichten. Die maken namelijk gebruik van precies dezelfde codes.
Wat is een SPECI?Zoals je weet, worden METARs normaalgesproken op gezette tijden uitgegeven. In Nederland is dat bijvoorbeeld 5 minuten voor ieder half en/of heel uur. Nu kan het natuurlijk wel eens gebeuren dat er zich dusdanig plotselinge ontwikkelingen in het weer voordoen, dat het misschien verstandig zou zijn om een tussentijdse METAR uit te geven. Dat gebeurt ook inderdaad geregeld, alleen heet zo'n bericht dan opeens SPECI in plaats van METAR.
Een SPECI is dus in feite niks anders dan een METAR die buiten de normale tijden om wordt uitgegeven in het geval van bijzondere ontwikkelingen.
Verschillen tussen METARs en SPECI'sDe verschillen tussen METAR en SPECI berichten zijn minimaal:
- De kop van een SPECI bestaat uit het woord in plaats van het woord .
- METAR berichten worden volgens een voorgeschreven regelmaat uitgegeven, SPECI's zijn ad hoc berichten die uitgegeven worden wanneer de (weer)situatie daar om vraagt.
- Landen die veel gebruikmaken van de restgroep houden deze in SPECI's vaak wat beknopter dan in de METARs. In Frankrijk geldt/gold het tegenovergestelde, maar dat terzijde.
En dat is het dan. Opbouw, codes, regels enzovoorts zijn verder exact hetzelfde. Bovendien worden SPECI's niet alleen door bemande stations uitgegeven, veel automaten zijn ook zodanig te programmeren dat ze SPECI's kunnen publiceren wanneer dat nodig is.
VoorwaardenDe enige vraag die dan nog overblijft is: onder welke omstandigheden is het gerechtvaardigd om een SPECI uit te geven? Helaas wordt hier vaak een beetje wazig over gedaan, dus keiharde regels kan ik je niet geven. Bovendien worden deze voorwaarden door de landelijke instanties vastgesteld, dus internationale criteria zijn er sowieso niet. Hieronder staan wat situaties opgesomd die vaak tot uitgifte van een SPECI leiden. Nogmaals: dit zijn geen strikte regels, maar het geeft wel een indruk van waar je het ongeveer zoeken moet.
- Sterke verandering in windrichting, in korte tijd. Bijvoorbeeld meer dan 45° in minder dan 15 minuten.
- Sterke verandering in (overheersend danwel baan-)zicht in korte tijd. Bijvoorbeeld een afname van meer dan 500 meter in minder dan 10 minuten. In sommige landen worden ook SPECIs uitgegeven als het zicht onder of boven bepaalde drempelwaarden duikt, dus bijvoorbeeld als het zicht verslechtert tot minder dan een kilometer of verbetert naar meer dan 2 kilometer.
- Plotseling binnengekomen bewolking. Vaak geldt daarbij nog een hoogtebeperking, dus bijvoorbeeld een wolkenlaag die is komen binnendrijven op minder dan 300 meter hoogte. Dat laatste heeft uiteraard te maken met het feit dat hoogtewinden in het algemeen een stuk sterker zijn dan grondwinden, waardoor hogere bewolking vaak sneller beweegt dan lagere bewolking.
- Plotseling begin (of einde) van neerslag, of grote veranderingen in de hevigheid ervan.
- Serieus heftige weersverschijnselen zoals squalls, tornado's en dergelijke.
- Nog heftigere dingen, zoals vulkaanuitbarstingen of vliegtuigcrashes (dat soort dingen worden doorgaans gemeld in de restgroep).
Let op: in Nederland is de (civiele) SPECI sinds kort compleet afgeschaft! Er wordt ieder half uur een reguliere METAR uitgegeven en dat vindt men kennelijk genoeg.
Dit heeft te maken met een onlangs genomen internationaal besluit dat SPECI berichten niet meer nodig worden geacht als er ieder half uur een (al dan niet automatische) METAR verschijnt. En aangezien in Nederland sinds eind 2008 inderdaad alle stations ieder half uur een METAR of AUTO METAR uitgeven (behoudens technische problemen uiteraard), heeft het K.N.M.I. besloten de civiele SPECI maar gewoon helemaal af te schaffen. Alleen militaire stations schijnen af en toe nog (automatische) SPECI's uit te geven.
Ook in andere (met name Europese) landen is de SPECI langzaam aan het verdwijnen, maar wereldwijd zijn er nog meer dan genoeg weerstations die om wat voor reden dan ook (bijvoorbeeld omdat ze slechts één METAR per uur of nog minder uitgeven, of uit militaire overwegingen, of omdat ze met drempelcriteria werken) SPECI's uitgeven, dus helemaal verdwijnen zal de SPECI voorlopig nog niet.
Voorbeelden- Het bovenste bericht is een reguliere METAR, waarin een windsterkte van 19 knopen zonder uitschieters wordt gemeld.
- Het middelste bericht is een SPECI, 10 minuten later uitgegeven. Er werden opeens uitschieters in de windsnelheid waargenomen (gemiddeld 17 knopen met pieken van maarliefst 27 knopen) die er eerst nog niet waren.
- Het onderste bericht is weer een reguliere METAR. Kennelijk zijn de uitschieters weer verdwenen. Bovendien is de wind ook afgenomen tot gemiddeld 11 knopen en een aardig stukje gekrompen (tegen de klok in gedraaid).
- Alledrie de berichten zijn afkomstig uit Alice Springs, "smack dab in the middle of fair dinkum Australia" (gelieve zelf even een dik Australisch accent à la Steve Irwin erbij te denken).
