De trendgroep
Status: optioneel
Misschien herinner je je nog dat ik ergens helemaal in het begin erop gehamerd heb dat METARs alleen recent waargenomen weer beschrijven en geen voorspellingen doen. In principe is dat ook inderdaad zo, maar er is een kleine uitzondering. Het is namelijk in beperkte mate wel degelijk toegestaan om voorspellingen in een METAR bericht op te nemen. Dit kan, als het nodig is, worden gedaan in de trendgroep. De trendgroep wordt ook wel landingsverwachting genoemd en daaruit blijkt meteen waarom deze uitzondering gemaakt wordt: als er op korte termijn veranderingen in het weer worden verwacht die van belang zouden kunnen zijn voor de luchtvaart, dan mogen die verwachtingen toch worden vermeld. Voor verwachtingen op de langere termijn geldt echter nog steeds dat je hiervoor de TAF berichten zal moeten raadplegen.
Twee mogelijkhedenTrends zijn doorgaans twee uur geldig (gerekend vanaf het moment van uitgifte van de METAR waar ze in staan). Of eigenlijk beter gezegd: ze proberen tot twee uur vooruit te kijken. Ze kunnen op twee manieren worden beschreven: door middel van een temporele notatie of door gebruik te maken van de zogenaamde colourstates, in het Nederlands ook wel vliegconditie genaamd. En zoals uit de voorbeelden zal blijken, is een combinatie van deze twee ook nog mogelijk.
Temporele notatieDe temporele notatie is een belangrijk onderdeel van de TAF berichten. Hier bij het METAR gedeelte zullen we ons beperken tot een korte samenvatting, bij de bespreking van TAF zal er dieper op in worden gegaan.
De trend (of landingsverwachting, wat jij wil) in temporele notatie bestaat uit drie onderdelen:
- Een veranderingsindicator
Hier zijn twee mogelijkheden voor. Het woord (Engels: temporary, Nederlands: tijdelijk) wordt gebruikt als een verandering verwacht wordt van korte duur te zijn en zich misschien meerdere keren (kortstondig) voor te doen. Voor veranderingen die verwacht worden wat structureler (d.w.z. blijvender) van aard te zijn wordt (Engels: becoming) gebruikt.
- Tijdgroepen
Na de veranderingsindicator kunnen eventueel één of twee tijdgroepen geplaatst worden om iets nauwkeuriger aan te geven wanneer de verandering verwacht wordt plaats te gaan vinden. Zo'n tijdgroep bestaat uit twee letters, gevolgd door 4 cijfers. De cijfers geven net als bij de identificatiegroep een tijdstip aan in 24-uursformaat, met eventuele voorloopnullen indien nodig, in UTC-tijd. De betekenis van de letters is als volgt:
- (Engels: from). De verandering wordt verwacht vanaf het vermelde tijdstip.
- (Engels: until of 'till). De verandering wordt verwacht te duren tot het vermelde tijdstip.
- . De verandering wordt verwacht (ongeveer) op het vermelde tijdstip plaats te vinden.
De tijdgroepen en kunnen zowel afzonderlijk als gezamenlijk gebruikt worden. kan daarentegen alleen afzonderlijk gebruikt worden en sowieso niet in combinatie met . Bovendien is het ook mogelijk dat er helemaal geen tijdgroepen gebruikt worden.
Ter illustratie een paar voorbeeldjes:
- betekent dat de verandering verwacht wordt vanaf 12:30 uur UTC.
- betekent dat de verandering verwacht wordt te duren tot 17:45 uur UTC.
- betekent dat de verandering verwacht wordt vanaf 13:10 uur UTC en verwacht wordt te duren tot 13:40 uur UTC.
- betekent dat de verandering verwacht wordt plaats te vinden omstreeks 23:45 uur UTC.
- betekent dat de verandering verwacht wordt vanaf 12:00 uur UTC één of meerdere keren kortstondig op te treden.
- betekent dat de verandering verwacht wordt ergens tussen nu (d.w.z. het moment van uitgifte) en twee uur na nu (maximale geldigheidsduur, weet je nog?) op te treden.
Merk op dat er (in tegenstelling tot de identificatiegroep) weliswaar geen wordt toegevoegd, maar dat de tijden wel degelijk in UTC zijn!
- De verwachting zelf
Voor de daadwerkelijke verwachting kunnen de codes worden gebruikt die we hebben gezien bij de volgende groepen (plus één nieuwe code):
- De windgroep.
- De zichtgroep.
- De weergroep.
- In plaats van weergroepcodes kan ook het enkele woord (Engels: no (of nil) significant weather) worden gebruikt om aan te geven dat de weersverschijnselen die in de weergroep vermeld staan verwacht worden te eindigen. En in sommige landen wordt ook wel in de weergroep zelf gebruikt om aan te geven dat er geen weersverschijnselen zijn waargenomen, in plaats van de weergroep in zo'n geval gewoon leeg te laten.
- De bewolkingsgroep.
- De woorden , en (in zekere zin) horen bij de bewolkingsgroep en kunnen dus ook in de trendgroep voorkomen, maar ik heb nog niet uitgelegd wat deze codes precies betekenen. Dat komt later nog aan de orde.
Tot slot kan een temporele notatie ook bestaan uit enkel het woord (Engels: no significant change). Dit geeft aan dat er de komende twee uur geen noemenswaardige veranderingen in bovengenoemde groepen (wind, zicht, weer en bewolking) verwacht worden.
Voorbeelden- De trendgroep bestaat uit de woorden
.
- : Er wordt een tijdelijke verandering verwacht, zonder nadere tijdsaanduiding.
- :
Waar vervolgens die
op slaat is in eerste instantie misschien een beetje
onduidelijk, maar bedenk dan nog even welke codes er
überhaupt gebruikt kunnen worden: die van de
windgroep,
zichtgroep,
weergroep en
bewolkingsgroep.
- Het is direct duidelijk dat deze code helemaal niks met de weergroep te maken heeft (dat zijn lettercodes als , enz.), dus die valt gelijk al af.
- De bewolkingsgroep kan het ook niet zijn, want dan zou je 3 cijfers moeten hebben die bovendien voorafgegaan worden door , enz. of door . Dus ook die valt af.
- De windgroep kan het ook niet zijn, want dan zou je een eenheid moeten zien (, of ).
- Dan blijft er nog maar één mogelijkheid over: die komt uit de zichtgroep.
- De plaatsaanwijzer is van Abu Dhabi International Airport in de Verenigde Arabische Emiraten.
- De trendgroep bestaat nu uit de woorden
.
- : Er wordt verwacht dat in de loop van de komende twee uur...
- : ... de wind zal gaan toenemen naar 7 knopen en draaien naar ongeveer westnoordwest (in dit geval dien je dankzij de letters direct in de gaten te hebben dat dit over de wind gaat).
- De plaatsaanwijzer is van Kansai International Airport, een relatief nieuw hi-tech vliegveld op een kunstmatig eiland even ten zuiden van de Japanse metropool Osaka.
- De trendgroep wordt gevormd door het woord . Er wordt verwacht dat de gegeven situatie qua wind, zicht, weer en bewolking (wind 10 knopen ongeveer noordoost, zicht meer dan 10 kilometer, 1 a 2 octa's bewolking op 450 voet en geen significante weersverschijnselen) de komende twee uur niet noemenswaardig zal veranderen.
- De plaatsaanwijzer is van het vliegveld van Tripoli, de hoofdstad van Libië.
- Een lekker ingewikkelde trendgroep deze keer: het hele stuk .
- Maar je kunt de trendgroep opdelen in drie afzonderlijke
mededelingen. In feite worden er dus eigenlijk drie trends
gegeven:
-
- : Verwacht wordt dat tussen nu (16:00 uur UTC) en twee uur...
- : ... er 3 tot 4 octa's cumulonimbusbewolking zal hangen op 20 hectovoet = 2000 voet = 600 meter...
- : ... en 5 tot 6 octa's aan andere bewolking op 30 hectovoet = 3000 voet = 900 meter.
-
- : Er wordt verwacht dat tot 17:00 uur UTC...
- : ... af en toe een tijdelijke verandering optreedt...
- : ... waarbij het zicht verslechtert tot 4 kilometer...
- : ... en er regenbuien gaan vallen.
-
- : Er wordt verwacht dat vanaf 17:00 uur UTC...
- : ... af en toe een tijdelijke verandering optreedt...
- : ... waarbij het zicht verslechtert tot 6 kilometer...
- : ... en er nog meer regenbuien gaan vallen.
-
- De plaatsaanwijzer is van Auckland, gelegen op het Noordereiland van Nieuw-Zeeland.
Een heel andere manier om trends weer te geven is door middel van zogenaamde colourstates. Waar dat op neerkomt is dat het horizontale zicht en de hoogte van de wolkenbasis samen een categorie bepalen, die dan weer wordt aangeduid met een kleur (vandaar de kreet colourstate). Met andere woorden: de kleur zegt iets over hoe goed of slecht het gesteld is met het zicht en de bewolking. Die indeling in (kleur)categorieën gaat als volgt:
- Voor het zicht wordt uitgegaan van het slechtste gemeten (of waargenomen) zicht. De richting doet hierbij niet terzake.
- Voor de wolkenbasis wordt uitgegaan van de laagste wolkenlaag met een bedekkingsgraad van minstens 3 octa's ().
- Vervolgens wordt de colourstate bepaald volgens
onderstaande tabel:
Zicht Wolkenbasis Colourstate METAR notatie >= 8 km >= 2500 ft
>= 750 mblauw (blue) 5 - 8 km 1500 - 2500 ft
450 - 750 mwit (white) 3.7 - 5 km 700 - 1500 ft
210 - 450 mgroen (green) 1.6 - 3.7 km 300 - 700 ft
90 - 210 mgeel (yellow) 800 m - 1.6 km 200 - 300 ft
60 - 90 mamber < 800 m < 200 ft
< 60 mrood (red) - In de praktijk zie je colourstates alleen in METARs die afkomstig zijn van militaire vliegvelden, maar bij mijn weten is er geen enkele regel die een civiel station verbiedt om colourstates te vermelden.
- Hier in Nederland geldt dat militaire vliegvelden sowieso altijd de huidige colourstate aangeven en dat ze daarnaast de verwachte colourstate vermelden zolang er een meteoroloog aanwezig is om die verwachting op te stellen. In de eerste METAR die wordt uitgegeven nadat "de forecaster van dienst gegaan is" zoals dat heet, of als er om andere redenen geen verwachting gegeven kan worden, dan wordt de verwachte colourstate vervangen door de kreet . Overigens zijn er tegenwoordig ook automaten die een colourstateverwachting kunnen opstellen.
- Als het vliegveld gesloten is om andere redenen dan het zicht en/of de bewolking, dan wordt vooraan de huidige colorstate nog het woord geplakt (zonder een spatie ertussen).
- Het is natuurlijk best mogelijk dat het zicht en de wolkenbasis tot verschillende colourstates leiden. In dat geval geldt de "laagste" (slechtste) van de twee. Bijvoorbeeld: als op basis van het zicht de colourstate zou zijn en op basis van de wolkenbasis (zoals in één van de voorbeelden hieronder het geval is), dan is de colourstate .
- Daarom gebruiken sommige mensen liever een andere tabel.
Deze is wat groter maar misschien ook wel wat duidelijker.
En uiteraard staat er uiteindelijk exact dezelfde informatie
in!
Wolkenbasis →
Zicht ↓>= 2500 ft
>= 750 m1500 - 2500 ft
450 - 750 m700 - 1500 ft
210 - 450 m300 - 700 ft
90 - 210 m200 - 300 ft
60 - 90 m< 200 ft
< 60 m> 8 km 5 - 8 km 3.7 - 5 km 1.6 - 3.7 km 800 m - 1.6 km < 800 m - En tot slot is het ook nog mogelijk om colourstates op te nemen in een temporele notatie of vice versa.
- Een soortgelijk systeem met een kleurenschaal wordt in de V.S. gebruikt om de huidige mate van terrorismedreiging aan te geven. Het Homeland Security Advisory System heet dat formeel. Al gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat er een hoop kritiek is op dat systeem.
- De trendgroep is het woord : de huidige colourstate is amber, m.a.w. het zicht bedraagt tussen de 800 en 1600 meter en/of de laagste (noemenswaardige) wolkenbasis hangt tussen de 60 en 90 meter.
- Probeer zelf maar eens aan de hand van de rest van het bericht te bepalen wat er slechter was, het zicht of de wolkenbasis (of beide).
- De plaatsaanwijzer is van Cottesmore, een R.A.F.-basis in Engeland.
- De trendgroep bestaat uit de woorden : de huidige colourstate is blauw en de verwachting is dat het voorlopig ook blauw blijft.
- De plaatsaanwijzer is van Kleine-Brogel, een NAVO-luchtmachtbasis in België.
- De trendgroep wordt gevormd door de laatste woorden,
.
- : De huidige colourstate is groen.
- : De verwachte colourstate is groen...
- : ... in eerste instantie althans. Verwacht wordt dat in de loop van de komende twee uur...
- : ... de colourstate zal overgaan in geel.
- De plaatsaanwijzer is van Büchel, een Duitse luchtmachtbasis.
- De trendgroep wordt gevormd door de woorden
.
- : De huidige colourstate op (de inmiddels gesloten) Vliegbasis Soesterberg () is geel.
- : De verwachte colourstate is groen...
- : ... met tijdelijke kortestondige veranderingen...
- : ... terug naar geel.
- De trendgroep wordt gevormd door de woorden
.
- : De huidige colourstate is wit.
- : De verwachting is...
- : ... dat de bewolking zal veranderen in een laag met een bedekkingsgraad van 5 of 6 octa's met de basis op 1200 voet (360 meter)...
- : ... waardoor de colourstate dan zal verslechteren naar groen.
- En uiteraard was ook deze METAR weer afkomstig van een (Europese) militaire vliegbasis: staat voor Kinloss, een R.A.F.-basis in Schotland.
- De trendgroep van deze METAR is .
- : De huidige vliegconditie zou blauw zijn geweest...
- : ... ware het niet dat het vliegveld momenteel gesloten is, vanwege iets anders dan zicht of bewolking.
- : De verwachte vliegconditie is wit...
- : ... met tijdelijke verslechteringen naar groen.
- Dit bericht is afkomstig van het vliegveld van Eindhoven, dat deels civiel is en deels militair.
- Zoals je aan het woord kunt zien, is de automaat daar kennelijk ook in staat om (colourstate) trends op te stellen.
- Als je vervolgens ook nog even het tijdstip van uitgifte bekijkt (6:43 uur UTC), zou het zomaar kunnen dat het vliegveld gesloten is omdat het gewoon domweg buiten openingstijd is.
- Hierboven staan drie opeenvolgende METARS van De Kooij in Den Helder.
- In het bovenste bericht luidt de trendgroep : de huidige colourstate is groen en de verwachte colourstate is wit met tijdelijke verslechteringen terug naar groen.
- In het daaropvolgende bericht is de trendgroep : de huidige colourstate is groen, maar er wordt aangegeven dat er geen verwachte colourstate meer gemeld wordt.
- En inderdaad, een half uur later bestaat de trendgroep alleen nog maar uit het woord : de huidige colourstate is nog altijd groen maar een verwachting staat er niet meer bij.
- Bovendien bevat de laatste METAR ook opeens het woord , wat aangeeft dat men inmiddels is overgeschakeld op automatische waarneming. En in tegenstelling tot het voorbeeld van Eindhoven hierboven, kan deze automaat kennelijk geen trends vaststellen.
- Ik geef toe dat dit een beetje een vreemd tijdstip lijkt voor een omschakeling van bemand naar automatisch. Je zou het eerder andersom verwachten. Helaas weet ik niet meer precies van welke datum deze berichten zijn, maar ik vermoed dat dit op een zaterdagochtend gebeurd is. De Kooij is in de weekeinden (in principe) gesloten, maar wellicht dat de meteoroloog op vrijdagavond nog een nachtdienst heeft gedraaid.
