De windgroep
Status: verplicht
- De windrichting
- De windsterkte
- Eenheden
- Voorbeeld
- Uitschieters
- Voorbeeld
- Variabele windrichting
- Voorbeelden
- Haken en ogen
Na de identificatiegroep (die aangeeft waar en wanneer de betreffende METAR is uitgevaardigd) krijg je de eerste daadwerkelijke weersinformatie: de windgroep. Meestal bestaat de windgroep uit slechts één woord, maar het kunnen er ook twee zijn. We zullen eerst kijken naar het meest voorkomende geval waarbij de windgroep uit één woord bestaat, het eventuele tweede woord komen we vanzelf wel tegen in de loop van het verhaal.
De windrichtingDe eerste drie cijfers geven de windrichting aan in (hele) graden, waarbij het noorden 0° is (of 360°) en het zuiden 180°. Voor de volledigheid volgt hieronder een tabel voor het aantal graden van de belangrijkste 16 windrichtingen en ernaast nog een plaatje (afkomstig van Wikipedia) voor extra duidelijkheid:
| Windrichting | Graden |
|
|
|---|---|---|---|
| N | Noord | 0° of 360 ° | |
| NNO | Noordnoordoost | 22½° | |
| NO | Noordoost | 45° | |
| ONO | Oostnoordoost | 67½° | |
| O | Oost | 90° | |
| OZO | Oostzuidoost | 112½° | |
| ZO | Zuidoost | 135° | |
| ZZO | Zuidzuidoost | 157½° | |
| Z | Zuid | 180° | |
| ZZW | Zuidzuidwest | 202½° | |
| ZW | Zuidwest | 225° | |
| WZW | Westzuidwest | 247½° | |
| W | West | 270° | |
| WNW | Westnoordwest | 292½° | |
| NW | Noordwest | 315° | |
| NNW | Noordnoordwest | 337½° | |
De windrichting wordt altijd aangeduid met drie cijfers, indien nodig worden voorloopnullen gebruikt. Dus bijvoorbeeld de windrichting oost (90°) wordt genoteerd als .
De windsterkteDe volgende twee cijfers geven de windsterkte aan, in de aangegeven eenheid (zie verderop). Indien nodig wordt een voorloopnul gebruikt.
EenhedenNa de vijf cijfers (drie voor de windrichting en twee voor de windsterkte) volgen twee of drie letters die aangeven in welke eenheid de windsterkte is uitgedrukt. De mogelijkheden zijn:
| Afkorting | Eenheid |
|---|---|
| KMH | Kilometers per uur |
| MPS | Meters per seconde |
| KT | Knopen |
Officieel wordt de voorkeur gegeven aan , met als toegestane alternatief. In Nederland wordt gebruikt. Voor de volledigheid volgen hier de omrekeningsfactoren (met maximaal 3 significante cijfers):
- 1 km/h = 0,278 m/s = 0,54 kt
- 1 m/s = 3,6 km/h = 1,94 kt
- 1 kt = 1,852 km/h = 0,514 m/s
De "eenheid" Beaufort (ook wel windkracht genoemd) wordt dus niet gebruikt in METARs. Voor de volledigheid volgt hieronder een omrekeningstabel.
| Beaufort | Benaming | km/h | kt | m/s |
|---|---|---|---|---|
| 0 | stil | < 1 | < 1 | < 0,3 |
| 1 | zwak | 1 - 5 | 1 - 3 | 0,3 - 1,5 |
| 2 | zwak | 6 - 11 | 4 - 6 | 1,6 - 3,3 |
| 3 | matig | 12 - 19 | 7 - 10 | 3,4 - 5,4 |
| 4 | matig | 20 - 28 | 11 - 15 | 5,5 - 7,9 |
| 5 | vrij krachtig | 29 - 38 | 16 - 21 | 8,0 - 10,7 |
| 6 | krachtig | 39 - 49 | 22 - 27 | 10,8 - 13,8 |
| 7 | hard | 50 - 61 | 28 - 33 | 13,9 - 17,1 |
| 8 | stormachtig | 62 - 74 | 34 - 40 | 17,2 - 20,7 |
| 9 | storm | 75 - 88 | 41 - 47 | 20,8 - 24,4 |
| 10 | zware storm | 89 - 102 | 48 - 55 | 24,5 - 28,4 |
| 11 | zeer zware storm / orkaanachtig | 103 - 117 | 56 - 63 | 28,5 - 32,6 |
| 12 | orkaan | > 117 | > 63 | > 32,6 |
Zoals je ziet is de schaal van Beaufort niet bijzonder nauwkeurig, vandaar dat die in METARs niet gebruikt wordt.
Voorbeeld- Het eerste woord () vormt de kop (en de afsluitende de staart).
- Het tweede en derde woord vormen de identificatiegroep ( = Den Helder, = 31ste van de maand om 13:25 uur UTC).
- Het vierde woord vormt de windgroep:
.
- : De eerste drie cijfers () geven aan dat de windrichting 260° is (met andere woorden de wind komt ongeveer uit het westen).
- : De laatste twee cijfers () geven de windsterkte aan, in een nog nader aan te wijzen eenheid.
- : De letters geven aan dat de windsterkte wordt uitgedrukt in knopen (Engels: knots). De windsterkte is dus 6 knopen.
De vermelde windsterkte is een gemiddelde. Als de windsterkte noemenswaardige uitschieters ("vlagen") vertoont, dan wordt de hoogste uitschieter gemeld door tussen de gemiddelde windsterkte en de eenheidsaanduiding nog de letter (Engels: "gust") en de sterkte van de sterkste vlaag op te nemen.
Voorbeeld- De plaatsaanwijzer is van de militaire vliegbasis Volkel.
- Het woord is ook onderdeel van de identificatiegroep, waarschijnlijk was het weekend en heeft Volkel in de weekenden geen "forecaster op dienst", zoals dat schijnt te heten in militair jargon.
- De windgroep wordt gevormd door het woord
.
- : De wind komt ongeveer uit het westzuidwesten (240°).
- : De gemiddelde windsterkte is 12 knopen.
- : Er zijn uitschieters gemeten van maximaal 22 knopen.
Als de windrichting variabel is, wordt in plaats van drie cijfers de afkorting gebruikt. Als de windrichting heel sterk varieert wordt een tweede woord opgenomen met de uiterste windrichtingen (in ieder drie cijfers, eventueel met voorloopnullen), gescheiden door een .
Voorbeelden- De windgroep wordt gevormd door het woord
.
- : De windrichting is variabel.
- : De gemiddelde windsterkte is 2 knopen.
- Noemenswaardige uitschieters zijn er kennelijk niet geweest de laatste tijd. Er staat immers geen ust vermeld.
- De plaatsaanwijzer is van Zaventem, het vliegveld van Brussel.
- De windgroep wordt gevormd door de woorden
.
- : De windrichting is variabel.
- : De gemiddelde windsterkte is 2 knopen.
- : De windrichting varieert sterk: van 140° (ongeveer zuidoost) tot 220° (ongeveer zuidwest).
- Noemenswaardige uitschieters (qua sterkte dan) zijn er kennelijk niet geweest de laatste tijd.
- De plaatsaanwijzer is van Chisinau, het vliegveld van de gelijknamige hoofdstad van Moldavië.
- De windgroep wordt gevormd door de woorden
.
- : De windrichting is variabel.
- : De gemiddelde windsterkte is 12 m/s.
- : Er zijn uitschieters gemeten tot 20 m/s.
- : De windrichting varieert sterk: van 90° (oost) tot 200° (ongeveer zuidzuidwest).
- Het woord geeft aan dat het om een door mij verzonnen METAR gaat; het station KFOO bestaat immers niet echt.
Ter geruststelling: het laatste voorbeeld is qua windgroep zo ongeveer het ingewikkeldste dat mogelijk is, maar in de praktijk komt zo'n situatie zelden voor. Ik heb een zelfverzonnen METAR moeten gebruiken voor het voorbeeld omdat ik geen werkelijke METAR van een dergelijke complexiteit (qua windgroep dan) heb kunnen vinden!
Haken en ogenAan de windgroep kleven nogal wat details, maar de meesten zijn slechts futiliteiten die (voor ons) in de praktijk zelden van belang zijn. Voor de volledigheid vermeld ik ze echter wel even:
- Zoals gezegd gaat het over gemiddelde windrichtingen en -sterktes tenzij anders aangegeven.
- De richting wordt altijd afgerond naar het dichtstbijzijnde tiental graden.
- Wellicht ten overvloede: de windrichting geeft aan waar de wind vandaan komt, niet waar hij naartoe waait!
- Noorderwind wordt aangegeven als (360°), niet als (0°).
- Windstilte (voor zover dat bestaat) wordt gecodeerd als gevolgd door om het even , of .
- Onder de volgende omstandigheden is
sprake van een variabele windrichting:
- De variatie bedraagt 180° of meer.
- De variatie bedraagt 60° of meer en de windsterkte bedraagt minder dan 3 knopen.
- Het is, om wat voor reden dan ook, onmogelijk een windrichting vast te stellen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij een passerende onweersbui.
- Een variabele windrichting wordt pas als zeer variabel beschouwd (zodat het tweede woord toegevoegd wordt) als de variatie tussen de 60° en 180° bedraagt en de windsterkte minstens 3 knopen bedraagt.
- Officieel wordt een uitschieter pas als uitschieter beschouwd als'ie 10 of meer knopen afwijkt van het gemiddelde, maar in de praktijk neemt men het hier niet zo nauw mee. En dat is maar goed ook, want je hebt toch wel flinke uitschieters nodig om aan zo'n verschil van 10 knopen te komen.
- Het is mogelijk dat de windsterkte (gemiddeld danwel uitschietend) meer dan 99 knopen bedraagt. Dan zijn er twee mogelijkheden: ofwel er wordt een van plus voorgezet (, of ) om aan te geven dat de wind sterker is dan 99 knopen, ofwel er worden "gewoon" drie cijfers gebruikt in plaats van twee. De keuze hangt een beetje van de situatie af. Normaalgesproken wordt voor de P-notatie gekozen omdat voor de luchtvaart de boodschap wel duidelijk genoeg is ("het waait heel erg hard"), maar op zee (denk aan olieplatforms) worden meestal drie cijfers gebruikt omdat het voor meteorologen wel degelijk interessant schijnt te zijn om precies te weten hoe sterk de wind nou eigenlijk is.
- Er zijn nog meer details, maar die zal ik maar weglaten want daar krijg je toch alleen maar hoofdpijn van...
